To Ζήτημα με την Τέχνη ή πόσο μπερδεμένα είναι τα μυαλά μας

Με αφορμή το post tου Bruce για την τέχνη : (εντάξει δεν είναι πολεμική αυτό , ούτε τα έχω παρει επειδή κάποιος την είπε σε ενα μέλος του arxediamedia , μην βγάλετε βιαστικά συμπεράσματα , chill out αγάπη και τέτοια )

Στην original εισαγωγή του έργου του "Το πορτραίτο του Ντόριαν Γκρέυ" ο Όσκαρ Ουάιλντ διαπραγματευόμενος την τέχνη καταλήγει σε ένα συμπέρασμα , που πρέπει να τους είχε αφήσει όλους μαλάκες εκείνη την εποχή και για αυτό το λόγο άλλωστε είναι λίγο σπάνιο να βρείς την εισαγωγή αυτή μαζί με το κείμενο. Σε αυτή τη δισέλιδη εισαγωγή ο Όσκαρ καταλήγει στο συμπέρασμα οτι η Τέχνη είναι απολύτως άχρηστη για τον άνθρωπο. Μα παναγιά μου!!!! Τι είχε φάει ο τύπος? Γκαγκα ήτανε? δηλαδη αυτός τι έκανε ? γιατι ήτανε καλλιτέχνης ? Μας κοροιδεύει ?
Α μήν ξεχνάτε βιαστικοί μου φίλοι οτι είμαστε όλοι μικρά ζωάκια που δεν ξέρουν την τύφλα τους και τρέχουν πέρα δώθε, δεν πρέπει να βιαζόμαστε στα συμπεράσματά μας γιατι εδω πέρα η υπόθεση έχει ζουμι. Τι στον Πούτσο ήθελε να πεί ο τύπος? Βασικά δεν έχω ιδέα τι ήθελε να πεί πραγματικά αλλα πάντως το συμπέρασμά του μου δίνει το δικαίωμα να δημιουργήσω την προσωπική μου άποψη , πράγμα που μάλλον τελικά και εκείνος θα ήθελε , σαν να ήταν τελικά αυτός ο σκοπός του που κατονόμασε την Τέχνη άχρηστη. Έξυπνο καθαρματάκι ο κύριος Όσκαρ. Το παρον δεν αποτελει ολοκληρωμένη πραγματεία για την αμφιλεγόμενη φράση του , είναι απλά ένα δείγμα.

Λοιπόν τι είναι η τέχνη ? (πω πω θα πέσει κάψιμο εδω , σας παρακαλώ αμα έχετε καρδιακά προβλήματα μην συνεχίσετε να διαβάζετε)

Δεν έχω ιδέα.
Γιατι απλούστατα ένα έργο τέχνης δεν είναι διανοητικό κατασκέυασμα. Με απλά λόγια η δημιουργικότητα την οποία συνεπάγεται η τέχνη , δεν έχει τις βάσεις της στη διανόηση. Τότε σε τί τις έχει? Στο Πνεύμα. Δηλαδή στη δημιουργικότητα και στη φαντασία. Τι σημαίνει αυτό ? Αφενός οτι τα συμπεράσματα που βγάζουμε απο την τέχνη δεν έχουν να κάνουν με το αν είσαι έξυπνος ή όχι. Με αυτή την έννοια η τέχνη είναι για όλους και όχι για αυτούς που έχουν IQ πάνω απο 140. Ναι αλλα σημαίνει και κάτι άλλο. Ότι η διαδικασία με την οποία υλοποιείται ένα έργο τέχνης , δεν είναι η σκέψη , δεν είναι η διανόηση. Ο καλλιτέχνης δεν σκέφτεται τι θέλει να πεί, απλά έχει έμπνευση και το λέει. Έχει έμπνευση . Έπειτα όταν δεί αυτό που έχει φτιάξει , ακολουθεί σίγουρα σκέψη και αυτή η σκέψη μπορεί να γίνει ένα σπαθί που θα ρυθμίσει τις τελευταίες λεπτομέρειες του έργου του.Όμως δεν ξεκίνησαν όλα απο αυτό το σπαθί. Πρώτα έγινε η δημιουργία , μετα ειδε ο καλλιτέχνης τι έφτιαξε , χάρηκε και αποφάσισε να το πετσοκόψει τεχνηέντως πάνω σε κάποιες σκέψεις του. Έχουμε τέσσσερα στοιχεία που κάνουν εδω την εμφάνιση τους. Το πνεύμα , το συναίσθημα και τη διανόηση και το υλοποιημένο αποτέλεσμα.

Σχετικά με το πνεύμα ο Karl Yung παρατηρεί εξετάζοντας το πνεύμα ως αρχέτυπο οτι τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του είναι 3 :
1) η αρχή της αυθόρμητης κίνησης και δραστηριότητας
2) η αυθόρμητη ιδιότητά του να παράγει εικόνες ανεξάρτητα απο την αισθητήρια αντίληψη και
3) ο κυριαρχικός χειρισμός αυτών των εικόνων.
Πολύ ενδιαφέρον που μιλάμε εδω για εικόνες , αν και η λέξη αυτή θα πρέπει να εκληφθεί εδω με την έννοια που έχει όταν την χρησιμοποιούμε στην έκφραση "εχω αυτή την εικόνα για τα πράγματα". Δηλαδη δεν μιλάμε περιοριστικά για εικόνες αντιληπτές με το μάτι.Το έργο της τέχνης αρχικά είναι φαντασιωμένη εικόνα κάπου στον κόσμο του καλλιτέχνη.

Θα μας βοηθήσει (και θα διώξει πολλούς αναγνώστες που ούτως ή άλλως δεν θα καταλάβαιναν) το να αναλογιστούμε το εξής :
Ποιός είναι ο μεγαλύτερος Καλλιτέχνης Όλων των Eποχών ? Eiτε πιστέυετε στο θεό είτε όχι (δεν διαπραγματευόμαστε εδω αυτό το ζήτημα) , λογικό είναι να πούμε οτι αν υπάρχει θεός τότε ναι , αυτός είναι ο μεγαλύτερος καλλιτέχνης , ο τέλειος αρχιτέκτονας όπως απεικονίζεται σε πολλές μεσσαιωνικές χριστιανικες εκκλησίες και όπως ονομάζεται στις μασονικές στοες, ο ζωγράφος του landscape , ο ποιητής ουρανού και γής , o κιθαρίστας που παίζει τις κάλτσες του ο τύπος κλπ κλπ κλπ. Γιατί θεωρητικά τουλάχιστον έχει φτιάξει τα πιο και γαμώ τις φάσεις δημιουργήματα. Δημιουργήματα ? Δημιουργία ? Ω! τι σημαίνουν αυτά ? Τι είναι η δημιουργία ?

Η δημιουργία είναι αρχικά μια δράση. Κάθε δράση έχει αντίδραση όπως κάθε πομπός έχει δέκτη. Ο δημιουργός είναι ο πομπός και ο φιλότεχνος πχ είναι ο δέκτης. Αρα ο ένας λειτουργεί Θετικά/ενεργητικά και ο άλλος αρνητικά/παθητικά. Γιατί αυτό είναι το να δέχεσαι. Είναι παθητικότητα. Γιαυτό και οι αισθήσεις είναι παθητικές. Γιατί δέχονται. Το μάτι δεν στέλνει προς τα έξω ακτινες χ για να σκανάρει το χώρο. Αυτό το κάνει μόνο ο Σούπερμαν.Ο σούπερμαν , δε μου αρέσει που σας τη σπάω αλλα δεν είναι υπαρκτό πρόσωπο. Και ο λόγος που δεν είναι υπαρκτό πρόσωπο δεν είναι το γεγονός οτι είναι φανταστικό. Πάλι πίσω στην πραγματικότητα τώρα ,το μάτι δέχεται την ακτινοβολία , η όραση είναι μια ιδιότητα που με απλοικότητα θα μπορούσαμε να την ονομάσουμε πράγματι παθητική. Το ίδιο συμβαίνει και με την ακοή και με τις άλλες αισθήσεις.Δέχονται κύματα.
Αρα για να δεχτούμε το σήμα του δημιουργού χρειάζεται παθητικότητα και όχι ενεργητικότητα. Η διανόηση είναι και αυτή ενεργητική ιδιότητα. Αρα δεν μπορεί να αποτελέσει σωστό όργανο για το σκοπό μας.Χρειαζόμαστε κάτι αντιθετικό για να έχουμε έλξη , με 2 ίδιους πόλους θα έχουμε απομάκρυνση. Αντίθετα το συναίσθημα , είναι παθητική ιδιότητα. Λοιπόν , να , το συναίσθημα είναι αυτό που χρειαζόμαστε να έχουμε για να είμαστε καλοί δέκτες της τέχνης.Και αυτό το έχουν όλοι. Αν παρεμβάλουμε πρώτα τη διανόηση , απλά σπάμε την αλυσίδα. Το παίζουμε έξυπνοι . Κάνουμε μια τρύπα στο νερό. Θέλουμε να πούμε κάτι χωρίς να έχουμε πρώτα δει και ακούσει τι μας έστειλε ο καλλιτέχνης. Νομίζουμε οτι αυτό που θέλει να μας πέι είναι ένα κρυμμένο μύνημα απο τον καλλιτέχνη.Αλλα γιατι σώνει και καλά να πρέπει να έχει γαμημένο νόημα αυτό που του κάβλωσε του τύπου να μας πεί? Δηλαδη ο Ντανταισμός είναι μια μαλακία και μισή επειδή δεν έχει νόημα ? Ο σουρεαλλισμός είναι ένα κίνημα που έχει σα βάση του ένα σύστημα συμβολικής? Μα για το όνομα του Ατέρμονου και Αιώνιου Dada!!! Όλα αυτά έρχονται να κάνουν διακόπες στο συνειδητό εξοχικό μας κατευθείαν απο την παραλία του ασυνείδητου. Η διανόηση κύριοι (συνειδητή πράξη) έπεται της δημιουργίας και της αποδοχής της. Υπάρχει εκεί για να διανθιστεί εκ των υστέρων με άλλες ιδιότητες το έργο που εν πρώτοις δημιουργήθηκε . Ο βιαστικός και ο αλλαζόνας δεν έχουν ιδέα τι είναι η τέχνη. Γιατι αρχικά έχουμε να κάνουμε με αισθητική και όχι με μύνημα. Η αρμονία πχ (ότι και αν σημαίνει αυτό) δεν γίνεται αντιληπτή απο τη διανοητική επεξεργασία της αλλα απο το συναίσθημα δικαίωσης που βιώνουμε όταν την αντικρίζουμε.

Αρα δεν είναι καθόλου τυχαίο που ο θεός είναι το αρχετυπικό πνεύμα , το πνεύμα το ίδιο , το πνεύμα που προυπάρχει κάθε πνεύματος και ταυτόχρονα είναι και η πηγή κάθε πνεύματος, δηλαδη είναι Το Πνεύμα . Γιατί το πνεύμα είναι συνυφασμένο στην ανθρώπινη κουλτούρα με τη δημιουργικότητα. Εξ ού και η έμπνευση.Στην Αγία Γραφη για παράδειγμα αναφέρεται στη Γένεση οτι ο θεός φύσηξε μέσα στα ρουθούνια του ανθρώπου πνεύμα ζωής. Το πνεύμα είναι η δημιουργική δύναμη της ζωής. Είναι η πνοή. Άλλωστε πάμε πιο πάνω που είπαμε οτι "Πρώτα έγινε η δημιουργία , μετα ειδε ο καλλιτέχνης τι έφτιαξε , χάρηκε και αποφάσισε να το πετσοκόψει τεχνηέντως πάνω σε κάποιες σκέψεις του" . Ομοίως και εδώ ο Θεός δημιουργεί , βλέπει τι δημιούργησε και το βρήκε ωραίο (καλό) και μετα σκέφτηκε οτι δεν είναι καλό να είναι μόνος του ο άνθρωπος και έτσι τον πετσόκοψε και εφτιαξε τη γυναίκα. Ορίστε το τέλειο δημιούργημα , ο άνθρωπος, αρσενοθύληκος , το τελικό αποτέλεσμα μιας διαδικάσίας που ξεκίνησε απο το πνεύμα , πέρασε στο συναίσθημα και συνεχίστηκε στη διανόηση για να καταλήξει στην υλοποίηση.Τώρα .... δικαίως ζητάμε απο τη θρησκεία να μας δώσει μια ειλικρινή απάντηση . Ποιό είναι το νόημα της ζωής ? Γιατι στο διάολο έφτιαξε τον άνθρωπο ο Θεός σας που μας τα έχετε κάνει τούμπανο μαζί του ? Ζητάμε δηλαδη μια διανοητική απάντηση πάνω σε ένα ζήτημα τέχνης , που προσφέρει άλλου είδους απαντήσεις απο αυτές που ζητάμε εμείς. Γιατι αυτές οι απαντήσεις που ζητάμε εμείς δεν υπάρχουν. Ζητάμε σαν απάντηση κάτι που θα μας ακουστεί χρήσιμο.

Μερικά απο τα μεγαλύτερα έργα τέχνης είναι απολύτως άχρηστα. Απο αυτή την κατηγορία ξεφεύγει το γλυπτο του Γουώρχολ που απεικονίζει τον Μάικλ Τζακσον με τη μαιμού του , γλυπτο το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί άνετα σαν πρες παπιέ. Ποιά είναι η χρησιμότητα της Τζοκόντα ? Των τοιχογραφιών του Μιχαήλ Αγγέλου ? Απολύτως καμμία . Ο σκοπός τους βρίσκεται σε μια εκ φύσεως στοιχειακή ιδιότητα του ανθρώπου , σε μια ανάγκη του να εκφραστεί. Αν πιστεύετε οτι πρέπει να πουμε πως είναι σωστό να πιστεύουμε οτι είναι χρήσιμο το να χέζουμε , θα σας πώ οτι δεν ειναι χρήσιμο , είναι αναγκαίο. Ετσι και η τέχνη δεν είναι χρήσιμη , είναι αναγκαία. Γιατι χρήσιμο είναι αυτό που κρύβεται πίσω απο την τέχνη, αυτό που όλοι το βλέπουμε αλλα το αγνοούμε. Όπως το σπίτι και η τσαγιέρα στο Ταο Τε Κινγκ.

" Συναρμολογούμε 30 πλήθινες ακτίνες σε μια πλήμνη κι έχουμε μια ρόδα.
αλλα η χρήση της εξαρτάται απο το κενό στο κέντρο.
Πλάθουμε πηλό για να φτιάξουμε ένα δοχείο
αλλα η χρήση του εξαρτάται απο το εσωτερικό κενό.
Ανοίγουμε πόρτες και παράθυρα για να χτίσουμε ένα σπίτι
η χρήση του όμως εξαρτάται απο τους άδειους χώρους.
Έτσι για να μεταχειριστούμε το θετικό
μας χρειάζεται το αρνητικό."